Staw kolanowy

Jest wiedzą powszechną, że zdrowe stawy mają znaczący wpływ na nasze funkcjonowanie bowiem to poziom ich sprawności w dużej mierze determinuje jakość naszego życia. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej mechanizmom powstawania schorzeń stawów kolanowych, określimy czynniki generujące bóle, oraz sygnały alarmujące, których nie możemy lekceważyć w profilaktyce i leczeniu schorzeń stawów kolanowych.

Staw kolanowy (articulatio genus) jest największym spośród stawów w ciele człowieka. Ze względu na swoją lokalizację, spełniane funkcje i przenoszone obciążenia jest niezwykle podatny na urazy i najczęściej ulega kontuzjom. Jego złożona budowa jest wspierana silnie rozwiniętym aparatem mięśniowo – więzadłowym oraz obecnością takich elementów jak łąkotki, kaletki. Zatem prawidłowa czynność stawu kolanowego wymaga zachowania równowagi pomiędzy elastycznością a wytrzymałością otaczających go struktur mięśniowych jak i więzadłowych.

Dla diagnostyki schorzeń stawu kolanowego duże znaczenie ma rodzaj i specyficzna lokalizacja bólu oraz moment jego wystąpienia i zmienność nasilenia w czasie. Ważny diagnostycznie jest też współistniejący obrzęk, ograniczenia ruchomości oraz ewentualne zaniki mięśniowe. Dodatkowo diagnostyka różnicowa pozwala wykluczyć wpływ kondycji pobliskich stawów na staw kolanowy. Informacje te zbierane podczas wywiadu i uzupełnione odpowiednimi testami klinicznymi i ewentualnymi badaniami obrazowymi pozwalają jednoznacznie określić problem i dobrać adekwatne postępowanie ukierunkowane na wyeliminowanie i zapobieganie występowaniu dolegliwości bólowych.

Ból oraz schorzenia stawów kolanowych rozwijają się głównie na podłożu czynników tj.:

• nadwaga
• sumujące się mikrourazy i przeciążenia
• wady budowy anatomicznej – różna długość i zaburzenie osi kończyn
• dysbalans mięśniowy
• błędy treningowe: zbyt duże obciążenia treningowe i nieodpowiednie lub brak przygotowania motorycznego, zbyt krótki czas regeneracji
• wady stóp, wady postawy
• niehigieniczny tryb życia

Zwyrodnienia i urazy stawów kolanowych – czy jestem w grupie ryzyka ?

Wśród schorzeń stawów kolanowych możemy wymienić problemy wynikające z nieprawidłowego ustawienia osi kończyn dolnych tj.: kolana koślawe (skierowane do środka), kolana szpotawe (skierowane na zewnątrz). Brak ich korekcji leży u podłoża zaburzonej biomechaniki kończyn co w efekcie prowadzi do nadmiernego obciążenia struktur stawowych. Odpowiednio wcześnie podjęta rehabilitacja przynosi doskonałe efekty korekcyjne jak i znacząco zmniejsza ryzyko powstania i rozwoju zwyrodnień stawów w starszym wieku.

Schorzenia stawów kolanowych mogą rozwijać się dyskretnie wraz z upływem lat, nie dając objawów bólowych co w efekcie prowadzi do powstania choroby zwyrodnieniowej tych stawów. Rozwija się ona jako wtórna do zaburzeń biomechaniki kończyn dolnych, nadmiernych obciążeń aparatu ruchu, przebytych urazów struktur wewnątrzstawowych (zerwania więzadeł, urazy łąkotek) oraz jako efekt kumulacji często bezobjawowo przebiegających mikrourazów stawu kolanowego.
W chorobie zwyrodnieniowej ból bardzo często lokalizuje się w przedniej oraz przyśrodkowej części kolana. Zaobserwować również można zmieniony obrys stawu oraz zaburzenie jego ruchomości. Co więcej, w przebiegu fazy ostrej choroby obserwuje się również obrzęk stawu oraz jego ucieplenie. Jest to jednostka chorobowa o charakterze postępującym z okresami zaostrzeń i remisji, których długość zależy głównie od prowadzonego stylu życia. Istotnym jest fakt, iż nie leczone zwyrodnienia prowadzą do znacznych ograniczeń funkcjonalnych, a co za tym idzie do pogorszenia komfortu i jakości życia.

Kolejną grupą schorzeń kolan są bóle wynikające z przeciążenia narządu ruchu głównie podczas uprawiania aktywności sportowej rozwijające się najczęściej na na podłożu błędów treningowych i z tym związanej nieprawidłowej, nadmiernej eksploatacji ciała. W tej grupie znajduje się wiele kontuzji o różnej lokalizacji okołostawowej dotyczących głównie tkanek miękkich, tj: mięśnie, przyczepy ścięgien do kości, konflikty struktur kostnych z otaczającymi je tkankami. Wystąpienie kontuzji czasowo wyłączna nas z uprawiania sportu i ogranicza możliwości funkcjonalne, a ich bagatelizowanie staje się podłożem poważniejszych urazów takich jak: zerwanie więzadeł, uszkodzenia łąkotek, zniszczenia powierzchni stawowych stawu kolanowego jak i rzepki. Często są to urazy masywne obejmujące uszkodzenia wielu struktur stawowych jednocześnie.

Jeżeli jesteś aktywny fizycznie lub należysz do grupy osób z dużym ryzykiem wystąpienia i rozwoju zwyrodnień stawów kolanowych, bądź jeżeli już odczuwasz ból niejasnego pochodzenia okolicy stawu kolanowego koniecznie skonsultuj się z fizjoterapeutą w celu określenia problemu, wyeliminowania czynników sprzyjających powstawaniu bólu oraz ustalenia spersonalizowanego programu rehabilitacji w formie terapii manualnej, indywidualnych ćwiczeń i dobrania zabiegów fizykoterapeutycznych lub zabiegu fali uderzeniowej, który doskonale sprawdza się w stanach przeciążeniowych tkanek okołostawowych.